Thư Tập Tiến Đức Sáu Bậc Sống
2. Ơn Thông Hiểu
Người có ơn thông hiểu được Thần Khí soi dẫn trí khôn hiểu thấu các chân lý mạc khải, sáng suốt phân biệt giữa chân lý đức tin và những sự tăm tối của thế gian.
Nhờ ơn thông hiểu linh hồn phân biệt rạch ròi giữa điều xấu và tốt, giữa thiện và ác, giữa cứu cánh và phương tiện. Và nhận thức đúng về Thiên Chúa, về mình, về thế gian và về ma quỉ.
Ơn thông hiểu khai sáng tâm linh trong nguyện cầu suy gẫm, chiêm niệm, trong học hỏi giáo lý hay thần học. Giúp cho lý trí có thể tiếp nhận và hiểu các vấn đề siêu nhiên, các sự thật Thiên Chúa mạc khải. Ngay cả sự tiếp nhận những linh khải của linh hồn (và in dấu nơi trí tuệ) trong các cuộc xuất thần của các thánh, cũng được sự hổ trợ đặc biệt của ơn thông hiểu. Ở những linh hồn này chúng ta thấy họ có sự sáng suốt sắc sảo trong đời sống tự nhiên.
Ơn này như ánh sáng trong suốt nơi linh hồn, nó làm lộ rõ ra những gì không thuộc về chân lý ơn cứu độ. Nhờ ơn thông hiểu linh hồn nhận thức được lẽ công bằng giữa mình với Thiên Chúa, giữa mình với tha nhân, giữa mình với các thụ tạo khác. Đồng thời biết mình phải đáp trả sao cho cân xứng với các đối tượng những mối tương quan này. Ơn thông hiểu liên kết mật thiết với ơn khôn ngoan thần khí và hổ trợ nó, giúp cho ơn khôn ngoan thần khí đạt đến mục đích tối cao của nó.
Ở mức độ cao của ơn thông hiểu, ơn này hiệp nhất với ơn suy biết khai sáng cho đời sống chiêm niệm của linh hồn. Thu hút linh hồn vào ánh sáng thần khí, khai quang sáng tỏ nhiều điều bí nhiệm, soi rọi cho am tường các vấn đề tâm linh, biết phân định tỏ tường thấu đáo các chặng đường nhân đức. Tóm lại, tùy thuộc vào mức ơn linh hồn nhận lãnh, mà linh hồn có thể hiểu biết bao nhiêu các vấn đề xoay quanh ơn cứu độ và mầu nhiệm nước trời, theo đủ các chiều kích cao sâu, xa rộng.
Chúa Thánh Linh ban cho linh hồn ơn này, một sự phú bẩm thiêng liêng có thể đến trong một lúc hay dần dần gia tăng theo thời gian. Thế nhưng ơn thông hiểu chỉ có thể tồn tại và phát triển khi nó được nuôi dưỡng bởi lòng khiêm hạ. Và ngược lại nhờ ơn thông hiểu linh hồn càng vươn tới lòng khiêm hạ sâu xa hơn.
“Ơn Thông Hiểu hay phân biệt không phải là nhân đức, cũng không sinh hoa trái sự sống, nếu nó không được trồng dưới đất khiêm nhường, bởi vì đức khiêm nhường xuất phát từ sự nhận thức đúng về mình và về Cha là Đấng Nhân Lành vô cùng, và là sự hiểu biết rất rõ của ai phải trả cho chủ ấy thật công minh.
…
Đấy, hiệu quả của ơn thông hiểu và phân biệt, xây trên nền tảng biết về mình, tức khiêm nhường. Không có đức khiêm nhường, linh hồn sẽ không biết gì cả. Không ơn thông hiểu, nó sẽ sinh ra kiêu ngạo, còn như có ơn này, nó sống khiêm nhường. Linh hồn thiếu ơn này, nó sẽ như tên trộm cướp đoạt danh Cha, và làm sáng danh mình; và mỗi khi điều gì không vừa ý xảy ra cho nó, nó đổ lỗi cho Cha, nó kêu ca lẩm bẩm, nó giận dữ về ý định nhiệm mầu của Cha đối với nó và đối với các thụ tạo khác, nó bất mãn Cha và mọi người” (Đối Thoại C I).
Chính nhờ ơn thông hiểu thánh Têrêsa Hài Đồng Giê-su đã biết mình, biết phân biệt, và biết khát vọng “Đức Chúa Giê-su đã soi tỏ cho con biết sự vinh hiển nhất và chân thật phải là sự vinh hiển vĩnh viễn; muốn đạt tới vinh hiển ấy, chẳng cần phải có sự nghiệp to tát lẫy lừng, chỉ cần ăn ở nhiệm nhặt, làm việc đừng thích phô trương, cũng đừng cho mình biết, theo lời dạy Phúc Âm “Tay trái chẳng biết việc tay phải làm” Lúc ấy con thầm nghĩ rằng: đã mang danh làm người đứng giữa càn khôn, tất phải có công danh, mình phải lo phương liệu thế nào cho tấn bước công thành danh toại. Con đang trầm ngâm tư tưởng ấy thì Chúa soi cho con hay rằng công danh của con là làm thánh; công danh ấy tuy không rực rỡ trước mắt thế gian, nhưng là vinh hiển thật.
Chút cao vọng làm thánh này có thể coi là càn dỡ nếu ai biết con hồi ấy thế nào rồi; và ngày nay, tuy đã vào tu tác bấy nhiêu năm trời mà vẫn còn khô khan lạnh lẽo. Nhưng ai nghĩ sao thì nghĩ. Phần con, con vẫn một lòng quả cảm muốn làm đại thánh. Con không cậy công con, có đâu mà cậy; con hoàn toàn cậy trông ở Chúa là sức mạnh, là chính sự thánh. Những cố gắng nhỏ nhặt của con cũng làm Chúa vui lòng. Người sẽ nâng đỡ con lên với Người, Người sẽ lấy công nghiệp cực trọng Người mà bù đắp cho con. Người sẽ làm con nên thánh” (MTH).
Một khi ơn thông hiểu đã hoạt động mạnh mẽ nơi linh hồn, nó sẽ dẫn dắt linh hồn chìm sâu vào biển tình thập giá. Tình yêu phải trả cho tình yêu, máu tim yêu phải đáp đền máu cứu độ, dù đau khổ đến mấy linh hồn cũng sẵn sàng sống chết vì yêu. Như hạt muối bé nhỏ hòa tan chính mình vào biển cả, linh hồn hòa tan mình vào Thiên Chúa như Đức Ki-tô, đến trở thành một Giê-su mới “ơn thông hiểu thánh thiện hướng dẫn mọi khả năng phục vụ Cha cách can đảm và đại lượng; nó dạy yêu thương tha nhân đến bỏ mạng vì ơn cứu độ linh hồn, cả ngàn lần có thể. Nó chấp nhận mọi đau khổ và khó nhọc vì đời sống ân sủng của tha nhân; nó cũng không tiếc của cải vật chất trong công việc chia sẻ với tha nhân. Đấy, hành động lớn lao của ơn thông hiểu, xuất phát từ đức ái” (ĐT C I).