WGPCT: Nhân ngày Lễ tro, chúng tôi xin gởi đến qúy vị một số sưu tầm về luật ăn chay và kiêng thịt để chúng ta thêm kiến thức về giáo luật.Tuy nhiên điều quan trọng hơn vẫn là tinh thần chay tịnh.Tìm kẽ hở của luật để hưởng thụ là không đúng với tinh thần Phúc âm.
KIẾN THỨC GIÁO LUẬT
(Lm. LG. Huỳnh Phước Lâm)
KIÊNG THỊT VÀ ĂN CHAY
- Người Kitô hữu phải kiêng thịt vào những ngày nào?
Theo nguyên tắc chung, người Kitô hữu phải kiêng thịt, hay kiêng một thức ăn nào khác theo quy định của Hội Đồng Giám Mục, vào các ngày thứ sáu trong năm (Điều 1251).
Tuy nhiên luật này không còn buộc, khi ngày thứ sáu cũng trùng với ngày lễ trọng [1].
Ngoài ra Giáo Hội còn buộc kiêng thịt (và ăn chay) trong ngày thứ tư Lễ Tro và thứ sáu Tuần Thánh.
- Trong ngày kiêng thịt, phải kiêng những gì?
Chúng ta không được ăn thịt, nhưng được ăn trứng, được dùng các thức ăn làm với sữa hay các loại nước chấm làm bằng mỡ động vật.
Thịt bị cấm là thịt các loài hữu nhũ và thảo cầm.
Không được xem là thịt bị cấm sử dụng: như các loại cá và các thức ăn biển, những loài có máu lạnh (ếch, trai, sò, rùa), những loài vừa sống trên bờ vừa ở dưới nước (lưỡng cư) và những loài bò sát…
- Ai phải giữ luật kiêng thịt?
Luật kiêng thịt buộc các tín hữu từ 14 tuổi trọn [2] cho đến mãn đời (Điều 1252).
Tuy nhiên, những ai vì lý do sức khoẻ (bệnh tật), hay vì khả năng lao động (thí dụ làm trong hầm mỏ) cần phải ăn thịt, hoặc những ai không được chủ cho ăn một thức ăn nào khác (đầy tớ, con cái, vợ) thì không buộc giữ luật này.
Hội Đồng Giám mục có thể ấn định rõ ràng hơn luật kiêng thịt [3] và ăn chay, cũng như có thể thay thế toàn phần hay một phần việc kiêng thịt và ăn chay bằng những hình thức sám hối khác, nhất là bằng những việc bác ái và việc đạo đức (Điều 1253).
Hội Đồng Giám mục Việt Nam, khoá họp tháng 4-1991 đã ấn định: các ngày thứ Sáu, có thể thay việc kiêng thịt bằng một việc đạo đức hay một việc từ thiện bác ái, như: đọc hay nghe một đoạn Lời Chúa, làm một việc hãm mình đền tội, bố thí cho người nghèo, làm việc công ích, v.v…
Như thế, để giữ luật hãm mình ngày thứ sáu, tín hữu Việt nam có thể kiêng thịt như luật chung Hội Thánh quy định, hay làm một việc đạo đức, từ thiện bác ái, như Hội Đồng Giám mục Việt Nam đã cho phép [4].
- Ăn chay là gì?
Chúng ta cần phân biệt 4 cách ăn chay:
– Chay tự nhiên (ieiunium naturale): là kiêng hẳn mọi của ăn, của uống.
– Chay luân lý (ieiunium morale): là hãm bớt của ăn uống, vui thú…
– Chay Thánh Thể (ieiunium eucharisticum): giữ lòng trống không để rước lễ [5].
– Chay Giáo Hội (ieiunium ecclesiasticum): đây là điều mà chúng ta muốn đề cập đến.
Việc giữ chay Giáo Hội hệ tại ở chỗ ăn một bữa [6], còn hai bữa còn lại được phép ăn một chút, miễn là lưu ý đến lượng và phẩm của thức ăn mà tập tục địa phương mỗi nơi cho phép.
Giữa hai bữa ăn, cấm dùng thức ăn đặc, nhưng thức ăn lỏng (trà, nước trái cây, sữa…) có thể được dùng bất cứ lúc nào [7].
- Những ai phải ăn chay?
Theo Điều 1252 của Bộ Giáo Luật hiện hành, luật ăn chay buộc tất cả mọi người Kitô hữu, từ tuổi thành niên (nghĩa là trọn 18 tuổi [8]) cho đến khi bắt đầu được 60 tuổi (nghĩa là cho đến hết 59 tuổi).
Những người bắt đầu 60 tuổi được miễn khỏi ăn chay, nhưng vẫn phải giữ luật kiêng thịt.
- Phải ăn chay và kiêng thịt vào những ngày nào?
Phải kiêng thịt và ăn chay trong ngày thứ Tư Lễ Tro và ngày thứ Sáu kính cuộc Thương Khó và Tử Nạn của Đức Giêsu Kitô Chúa chúng ta (Điều 1251).
- Ai có quyền miễn chuẩn việc ăn chay kiêng thịt ?
1/ Đức Giám Mục giáo phận
Đức Giám Mục giáo phận có thể miễn chuẩn khỏi nghĩa vụ phải ăn chay kiêng thịt trong toàn giáo phận của mình cho những người có cư sở, bán cư sở cũng như người vãng lai.
Ngoài ra, Đức Giám mục cũng có thể miễn chuẩn cho những người thuộc quyền mình kể cả khi họ đang vắng mặt khỏi lãnh thổ giáo phận.
2/ Linh mục chính xứ
Theo Điều 1245, linh mục chính xứ cũng có năng quyền chuẩn chước như trên với những điều kiện sau đây:
– Khi có lý do chính đáng (x. Điều 90 [9]);
– Dựa theo những quy định của Giám Mục giáo phận,
– Trong từng trường hợp, nghĩa là linh mục chính xứ chỉ có thể chuẩn miễn cho từng lần chứ không thể miễn chuẩn dài hạn.
Linh mục chính xứ có thể miễn chuẩn hoặc thay thế việc ăn chay kiêng thịt bằng một việc đạo đức khác, đối với từng cá nhân hoặc gia đình những người thuộc quyền mình, cho dù họ không ở trong địa hạt, đối với những lữ khách hiện đang ở trong địa hạt giáo xứ (nếu không có gì minh nhiên ấn định ngược lại), cho cả chính mình nếu có lý do chính đáng (x. Điều 91 [10]), cho cả cộng đoàn giáo xứ nếu nhu cầu đòi hỏi [11].
Vì đây là quyền thông thường do luật ban cho, cho nên linh mục chính xứ có thể uỷ quyền [12].
3/ Bề Trên của một hội dòng hay của một tu đoàn tông đồ thuộc luật giáo hoàng
Bề Trên của một hội dòng hay của một tu đoàn tông đồ thuộc luật giáo hoàng cũng có quyền miễn chuẩn đối với những người thuộc quyền mình [13] và những người khác đêm ngày cư ngự trong nhà mình (Điều 1245).
Để xin miễn chuẩn, có thể đích thân đến xin, hoặc sử dụng thư từ, điện thoại, điện tín, hoặc qua trung gian người thứ ba.
———-
- Lễ trọng cũng được, chứ không cần phải là lễ buộc.
- Bộ Giáo Luật cũ (1917) buộc mọi người ngay từ 7 tuổi trọn.
- Thí dụ: kiêng thịt hay kiêng thức ăn nào khác.
- Những ngày lễ Công Giáo 2007-2008, tr. 21-22.
- Điều 919 §1. Ai muốn rước Thánh Thể thì ít là trong khoảng một giờ trước khi rước lễ phải kiêng mọi thức ăn, thức uống, chỉ trừ nước lã và thuốc chữa bệnh.
- Bữa nào tuỳ ý, không cấm đưa bữa trưa lên bữa tối, và bữa tối xuống bữa trưa.
- x. PHAOLÔ VI, Tông hiến Paenitemini, III, 1-2.
- Điều 97 §1: Người trọn 18 tuổi là thành niên, dưới tuổi đó là vị thành niên.
- Điều 90 :
- 1. Không được chuẩn chước luật Giáo Hội khi không có lý do chính đáng và hợp lý, sau khi đã cân nhắc các hoàn cảnh và sự hệ trọng của chính luật được chuẩn chước, nếu không, việc chuẩn chước là bất hợp pháp và – trừ khi do chính nhà làm luật hay người trên ngài đã chuẩn chước – việc chuẩn chước còn bất thành sự nữa.
- 2. Khi hồ nghi có đủ lý do hay không thì việc chuẩn chước thành sự và hợp pháp.
- Điều 91: “Ai có quyền chuẩn chước thì kể cả khi ở ngoài địa hạt của mình, vẫn có thể thi hành quyền ấy đối với các người thuộc quyền, mặc dù họ không ở trong địa hạt, và nếu không minh nhiên quy định nghịch lại, thì còn có thể thi hành quyền ấy đối với cả những kiều cư hiện đang ở trong địa hạt, cũng như đối với chính mình nữa”.
- x. Communicationes, 1980, tr. 358, Điều 43.
- x. Điều 136-144.
- Kẻ thuộc quyền là tu sĩ, tập sinh được chuẩn miễn bất cứ họ đang ở đâu vì là năng quyền đối nhân.
****
VIỆC KIÊNG THỊT NGÀY XƯA
(Bổ túc giáo lý 6 Điều Răn Hội Thánh)
(trước CĐ Vatican II)
Nguồn: caimon.co.cc
Đặt làm một bổn ra đây,
Những ngày kiêng thịt chim này “ nên ” ăn,
Ai ơi chớ khá siêng năng,
Học cho thuộc lão kẻo ăn mà lầm.
Đức Cha truyền chỉ mấy năm,
Song người bổn đạo còn lầm chưa thông.
Giò đảy, lảo nhược, chó đồng,
Khoan ốc, khoan cổ, bồng bồng giang sen.
Bạc má, thằng cọc, cù đèn,
Diệt mốc, diệt lữa, quắm đen, cò ngà.
Cò trâu, cò rán, cò ma,
Cò xanh, điên điển, cùng là te te.
Chàng nông, quắm trắng, chàng bè,
Vịt nước, ba kiến, le le, thằng chày.
Gà nước, cúm núm một loài,
So đủa cùng quốc giò dài cả hai.
Vạc cứ ăn đêm hoài hoài,
Mỏ nhác chàng nghịch có tài đuổi nhau.
Học trò, bánh ít, ốc cao,
Chim nhạn, con cót nói sao cho liền.
Choi choi, tu hít theo liên,
Những con thể ấy, ngày kiêng nên dùng.
- Theo cách ăn chay ngày nay : chay lòng, kiêng thịt. Hội Thánh đặt nặng vấn đề tâm hồn từ bỏ và hy sinh, cầu nguyện nhiều hơn.
(Tâm linh sưu tầm)
(Trích từ [email protected])
Ăn Chay, Kiêng Thịt Trong Giáo Hội Công Giáo
- Xin cho biết Mục đích và Ý nghĩa việc ăn chay kiêng thịt trong Giáo Hội Công Giáo:
– Trong Giáo hội Công giáo, ăn chay kiêng thịt là một hình thức hãm mình theo chiều hướng:
- “Ai muốn theo Thầy, phải từ bỏ chính mình, vác thập giá mình mà theo”(Mt 16,24).
- “Từ bỏ bản thân” (Giáo luật (Gl) khoản 1249)
- “dẹp tính mê ăn uống” đó là một trong 7 mối: “Thứ 5: Kiêng bớt chớ mê ăn uống”.
- GHCG dạy ăn chay kiêng thịt bao nhiêu lần trong một năm?
– Giáo hội dạy các giáo dân thuộc về Giáo hội, trên thế giới: ăn chay và kiêng thịt một năm 2 lần: Thứ Tư lễ Tro và Thứ Sáu Tuần Thánh (Gl 1251).
Cũng khoản 1251 này, Giáo hội dạy: “Vào các ngày thứ sáu, nếu không trùng với ngày lễ trọng, thì phải kiêng thịt hay kiêng một thức ăn khác theo Hội đồng Giám mục đã qui định”.
- Tại sao Giáo hội buộc kiêng thịt mà lại cho ăn những món khác như tôm, cá, cua…đôi khi còn ngon và đắt tiền hơn thịt nữa?
– Thông thường người ta từ nhỏ tới lớn thích ăn thịt hơn ăn cá (trừ người Do thái, cậu bé khi đi chơi cũng đem 5 chiếc bánh mì đen và 2 con cá (Gioan 6,9 “Ở đây có một em bé có năm chiếc bánh lúa mạch và hai con cá ), đàng khác theo y học, đạo đức học: thịt bò, thịt heo có nhiều chất kích thích tình dục hơn cá, tôm, cua (cá có máu lạnh). Có thể là một lý do Giáo hội dạy kiêng thịt như một hình thức hãm mình.
* Nhưng nếu vì kiêng thịt mà có người tránh miền này để qua miền khác mà ăn, hoặc đi tìm cách ăn cho sang, cho ngon thì “hết ý kiến” như truyện vui như sau:
Ngày thứ sáu mùa Chay kiêng thịt, một thanh niên khỏe mạnh vào quán ăn. Người tiếp viên tới hỏi: “Thưa ông dùng chi?” Ông khách nói: “Cho tôi đĩa cá sấu?” – “Xin lỗi, chúng tôi không có.” – “Cho tôi đĩa cá voi?” – “Xin lỗi, chúng tôi không có.” – “Cho tôi đĩa cá mập”. – “Xin lỗi, chúng tôi cũng không có.” – “Tiệm gì lạ vậy, Chúa ơi, xin Chúa chứng giám, hôm nay con đành phải ăn thịt”. Thế rồi anh gọi tiếp: “Thôi, cho tôi một đĩa thịt beef steak và một chai whisky”. Làm dấu Thánh giá nghệch ngoạc xong, ông ta ăn uống tỉnh bơ, và cảm thấy lương tâm yên ổn hơn khi nào hết! 🙂
- Mấy tuổi thì ăn chay, kiêng thịt?
– 18 tuổi trọn tới hết 59 là tuổi ăn chay (Gl 1252).
– 14 tuổi trọn (không nói kết thúc) là tuổi kiêng thịt (Gl khoản trên).
- Ăn chay sao cho đúng, người nói ăn no, người nói ăn đói?
– Ngày ăn chay: Nếu bữa trưa là bữa chính, thì được ăn no. Bữa sáng và bữa chiều, ăn ít hơn bữa trưa. Nếu bữa tối là chính thì 2 bữa kia cũng được ăn ít hơn.
Phẩm và lượng đồ ăn tùy phong tục địa phương (Đức Phaolô VI, Tự Sắc về Đền tội Paenitemini ngày 17.2.1966).
Trong ngày chay cũng không được ăn vặt như kẹo, bánh v.v.. Cần để ý đến tinh thần hy sinh, hãm mình, khắc khổ, tự chế.
- Kiêng thịt sao cho đúng?
– Ngày kiêng thịt: Kiêng các thứ thịt loài vật máu nóng: như trâu, bò, heo, gà, vịt… (loài có vú và chim) kể cả bộ lòng… nhưng được ăn trứng và các thứ biến chế từ sữa, được ăn những đồ gia vị, những thứ biến chế từ mỡ loài vật (theo Tông hiến Paenitemini 3,1 của ĐGH Pholô 6, về việc ăn chay và kiêng thịt.
- Khi không thể ăn chay, kiêng thịt thì sao?
– Giáo hội không buộc người không thể giữ những luật buộc như ăn chay, kiêng thịt. Giáo hội tha chung cho những người sau:
– Được tha giữ chay:
- a) Những người vì sức khỏe, (mẹ nuôi con thơ cần bú…)
- b) Những người phải làm việc nặng nhọc,
- c) Những người nghèo khó vẫn khổ sở vì đói,
- d) Những người được cha xứ, Bề trên Dòng, Giám mục tha.
– Được tha kiêng thịt:
- a) Mọi người trong Ngày Thứ Sáu gặp lễ buộc, ví dụ: Lễ Truyền tin trong mùa Chay.
- b) Người vì sức khỏe, hay công việc nặng nhọc cần phải ăn thịt,
- c) Người mà chủ nhân không cho đồ ăn khác, ví dụ: Tôi tớ, trẻ con, người vợ.
Ngoài ra, ai cần tha thì xin phép linh mục xứ, cộng đoàn nơi mình đang ở.
- Luật ăn chay kiêng thịt bên Mỹ thế nào?
– Nói chung, Giáo hội (Gl 1250) lấy các thứ Sáu trong năm và mùa Chay làm ngày và mùa Thống hối cho mọi con cái thuộc Giáo hội trong mọi dân mọi nước.
-Khoản 1251, Giáo hội dạy: “Vào các ngày thứ sáu, nếu không trùng với ngày lễ trọng, thì phải kiêng thịt hay kiêng một thức ăn khác theo Hội đồng Giám mục đã quy định”.
* Riêng trong nước Mỹ, HĐGM chỉ định: giáo dân chỉ kiêng thịt các Thứ Sáu Mùa Chay (5 thứ 6, cộng thêm thứ Tư lễ Tro và Thứ 6 Tuần thánh), chứ không kiêng thịt các thứ Sáu quanh năm..
Thứ Sáu mùa Chay, dù kiêng thịt, nhưng “được ăn cháo lỏng có mùi thịt, meat gravy and sauces”. (Catholic Almanac 1989, coi Abstinence).
* Dễ hơn nữa, theo quyết định của Hội đồng Giám mục, “Không cần xin phép miễn ăn chay, kiêng thịt. Để tùy lương tâm cá nhân xác định, khi có lý do đủ (sufficient reason), người ta có thể tự miễn ăn chay, kiêng thịt vào ngày buộc. Nhưng Các Giám mục (Gl 1253) mạnh mẽ khuyến khích dự lễ misa hàng ngày và giữ chay kiêng thịt vào ngày khác trong tuần để bù lại”. (Theo Tuần báo North Texas Catholic Feb. 24, 1995. P. 13).
- Kết: Ăn chay là hình thức đền tội của Cựu Ước và Tân Ước.
* Chúa Giêsu giữ chay 40 đêm ngày trước khi đi truyền đạo công khai trong nước Do thái.
* Đối với chúng ta, chẳng ai là không phải đền tội, tội đầy đầu trong tư tưởng, lời nói, việc làm sai trái, thiếu sót bỏ không làm việc tốt phải làm…”lỗi tại tôi, lỗi tại tôi mọi đàng”. Do đó, nếu Giáo hội không buộc, thì tự mình cũng nên tìm cách hãm mình đền tội cách nhẹ ở đời này, hơn là để đền tội “cách nặng” trong luyện ngục đời sau!
Gl khoản 1249 viết thêm: Luật Chúa buộc mọi tín hữu làm việc thống hối theo cách thức riêng của mỗi người. Nhưng để các tín hữu liên kết với nhau trong một vài nghĩa vụ thống hối chung, luật quy định những ngày thống hối, để trong những ngày ấy, các tín hữu chú trọng đặc biệt đến sự cầu nguyện, thi hành việc đạo đức và việc bác ái, từ bỏ bản thân,bằng cách trung thành chu toàn các bổn phận riêng và nhất là bằng cách giữ chay và kiêng thịt”.
Gl khoản 1251 cũng khuyên các chủ chăn và các phụ huynh dạy cho các em dù chưa đến tuổi buộc ăn chay và kiêng thịt để chúng hiểu biết ý nghĩa đích thực của việc thống hối.
Ăn chay, kiêng thịt trong đạo Công giáo, dù không nhiều như luật giữ chay của mấy đạo khác…(Phật giáo: tín đồ ăn chay nhiều ngày…đạo Cao đài: tín hữu ăn chay từ 2-10 ngày trong một tháng, hoặc ăn chay trường, nếu là bậc chức sắc. Đạo Hồi có cả tháng chay Ramadan (không ăn, không uống, không hút thuốc và kiêng việc chăn gối).
Hy vọng những người “con Chúa” không ai thấy ăn chay kiêng thịt đạo mình là khó quá rồi kêu ca hay khinh thường phạm đến luật Hội thánh mà mang tội.
(Linh mục Đoàn Quang, CMC; theo http://xuanha.net)