Trí nguyện là dùng tâm trí để cầu nguyện.
Có nhiều bậc cầu nguyện bằng tâm trí:
a. Suy gẫm
b. Chiêm suy (suy chiêm)
c. Chiêm ngắm
d. Chiêm ngưỡng
e. Chiêm niệm
Chúng ta tìm hiểu sự khác nhau và cấp độ cầu nguyện bằng tâm trí.
Nghĩa là sau khi linh hồn suy tư nhìn ngắm chân lý, hòa nhập tình cảm mình vào chân lý đức tin. Thay vì nâng lòng khát khao, ao ước được gắn bó với Chúa qua các chân lý đã chiêm ngắm. Linh hồn lại từ những chân lý đó, tìm ra những điều để dốc tâm, đồng thời nâng lòng ngưỡng mộ tôn vinh Thiên Chúa. Sự suy tôn nầy phát xuất từ tâm nguyện muốn trao dâng mọi vinh quang, danh dự về cho Thiên Chúa.
Dù được lý trí đơn sơ tác động tâm linh trong cầu nguyện, với trọn tâm thức dâng tiến danh dự, vinh quang và sự thỏa lòng về cho Thiên Chúa. Nhưng nếu linh hồn thường xuyên cầu nguyện như vậy, tâm linh sẽ thăng tiến mau chóng và kín múc được nhiều ân sủng hơn các bậc cầu nguyện trên. Vì cách cầu nguyện này, làm cho linh hồn siêu thoát được tinh thần vụ lợi, không quy hướng về bản thân, không thụ hưởng ơn an ủi hay sốt mến. Mọi tâm tư đều quy hướng về Thiên Chúa, dù phải chịu sự khô nhạt và trải qua một thời gian cầu nguyện lâu dài mới có thể phát huy được tâm tình này bền lâu.
Lên được đến đây, linh hồn sẽ được thưởng nếm nhiều ân huệ của Thiên Chúa cùng sự nâng đỡ của Người. Nhưng nó cũng sẽ gặp một trở ngại đáng kể, là đòi hỏi phải có một đời sống nhân đức tương song. Nếu không có đời sống nhân đức cân bằng, thực hành nhiều hy sinh, bác ái, phục vụ, nhiệt thành vì Nước Trời nhưng vẫn giữ được lòng khiêm hạ trước Chúa. Đồng thời, không còn phạm vào tội trọng, nếu không đời sống cầu nguyện sẽ tuột dốc dần dần. Nó chỉ còn là hành vi hay ý tưởng tôn vinh Chúa nhất thời trong một giờ cầu nguyện, chứ không phải là bậc sống cầu nguyện chiêm ngưỡng.
Phương thế cầu nguyện này có đủ các khó khăn của các cách cầu nguyện nêu trên. Cho nên, tuy là một cách cầu nguyện như những cách cầu nguyện khác, nhưng nó là cách cầu nguyện của một đời sống đã lên cao trong ân sủng. Nếu không nói là cách cầu nguyện của những linh hồn sống linh đạo nhân đức cả thể, chứ không phải của một hồn thơ. Bởi vậy, chỉ nên ứng dụng nó một cách linh động cho khỏi nhàm chán, hay thỉnh thoảng trong khi linh hồn được sốt mến, muốn đi đến đỉnh cao của cầu nguyện.
Tâm thức trao dâng về Chúa trọn vẹn, chỉ được duy trì thường xuyên, lúc linh hồn đã có tương giao tương đối mật thiết với Thiên Chúa. Ý thức cao độ về đời sống từ bỏ, vẫn khát khao nồng cháy sau khi đã chân thành sống tận hiến cho Thiên Chúa.
TYHC